İmparator Octavius Augustus döneminde (M.Ö. 27- M.S.14 ) Roma`nın nüfusu Bir milyon civarındaydı.Halk arasında ekonomik yönden büyük farklılıklar vardı.Bu aynen doktorlara da yansımıştı.Kimi doktorlar öldükleri zaman arkalarında büyük servetler bırakıyorlar, kimi doktorlar da hiç bir şey bırakmıyorlardı.Çünkü fakir ölmüşlerdi.
Hekim topluluğunun ekonomik durumu M.S. I.yüzyıl boyunca devamlı iyileşmiş ve doktorlar zenginleşmiştir.Bunda en önemli faktör Pax Romana`dır. (Roma Sulh`ü).Pax Romana ile savaşlar durmuş, şehirlerin nüfusu artmış, topluluğu oluşturan fertler zenginleşmiştir.
İmparatorluk döneminde M.S. 50 yıllarında PNEUMATİKÇİLER ortaya çıkmıştır.Bu ekolün kurucusu Attaleia`lı(Antalya) Athainos`tur.Apameia`lı (Dinar-AFYONKARAHİSAR) Poseidomios`un öğrencisiydi.
Okul stoa felsefesine dayanmaktaydı.Pneuma`yı hayat veren, insanı hayatta tutan bir öge olarak görmekteydiler.
PNEUMATİKÇİLER , YAŞAMSAL BİR MADDE OLAN HAVANIN (pneuma ) akciğerlerden bedene girip, kâlp tarafından oluşturulan ısıyı azalttığına inanıyorlardı.Pneuma, kâlp ve karaciğerde oluşturulan kanla bütün bedene yayılıp tüm organizmanın çalışmasını sağlıyordu.
Bu ekolün bir diğer üyesi Kapadokya`lı Aretaios`tu.Okulun en ünlü temsilcisi ise başarılı ameliyatları ile tanınan ANTYLLOS`tu.
M.S. Birinci yüzyılda kapsamlı bilgileri olan bir diğer doktor EPHESOS`lu (EFES) SRANOS`tur.Metodist olarak akut ve kronik hastalıklar ile ilgilenmiştir.Yazmış olduğu ebelik kitabında ( Maiotikon) kadın genitallerinin anatomisini anlatır ve çocuk hastalıklarından sözeder.Roma döneminde olduğu gibi doğumla daha çok ebeler ilgileniyordu.
MEDİCİANA
İmparatorluk dönemi tıbbının önemli kişilerinden bir de Ansiklopedi yazarı CORNEİLİUS CELSUS`tur.Tıp alanında yazdığı 8 ciltlik MEDİCİANA isimli kitabın 1 ve 2. nci ciltlerinde tıbbın gelişimini ETİYOLOJİ(Hastalıkların nedenlerini araştırma bilimi), SEMPTOMALOJİ( Hastalık belirtileri bilimi),PROGNOSTİK`e (teşhis bilimi) ilişkin bilgiler vermekte, sağlığa iklimin, yaş ve başka etmenlerin etkilerinden söz eder.Kitapta TERAPİ ile ilgili bölümler de vardır.Hipokrat`ın salgı öğretisi ve diyetik`i savunulmaktadır.Sıcak ve soğuk banyolar, köy ve şahir yaşantısı, az veya çok yeme, az veya çok uyuma, ölçülü cinsel yaşam önerileri araında yer almaktadır.Aynı eserin 3. ve 4.ncü ciltlerinde PATOLOJİ(HASTALIKLAR BİLİMİ)5.ve 6.ncı ciltlerinde FARMAKOLOJİ (İLAÇ VE ECZA BİLİMİ), toksikoloji( Yan etkiler ve zehirlenme), 7.8 ciltlerinde ise CERRAHİ`den (ameliyat ,operasyon bilimi) sözedilmektedir.
CELSUS`un yazdığı kitap orta çağa kadar geniş biçimde kullanılmıştır ve 1478 de Floransa`da yeniden bastırılmıştır.
Dönemin diğer ünlüsü ise ANAZARBA`lı PEDAİNUS DİOSKURİDES`tir. M.S. 70 yılında antik dönemin en geniş FARMAKOLOJİ kitabını yazmıştır.Bunun kitabı da Ortaçağa kadar kullanılmış ve Ortaçağda yeniden bastırılmıştır.
İmparatorluk döneminin en ünlüsü GALEN` dir (M.S 129- 199).Mimar ve matematikçi bir babanın oğludur.17 yaşında tıp eğitimine başlamıştır.161-166 yılları arasında Romada Gladiyatör hekimliği yapmıştır.Bu sürede kırık çıkık dahiliye ve diyet bilgilerini arttımıştır.Galen`in tıp kavramı kalite ve humoral patoloji ağırlıklıdır.Bedensel salgılar (kan, sarı ve siyah safra, irin ) ın uygunsuz oranları veya karışımı hastalıkların nedenidir. Tedavi de bu patolojilere yönelik olmalıdır.Bu dönemde salgı kavramından karakter öğretisi geliştirilmiştir.Örneğin aşırı sarı safralı kişi sinirli,öfkeli, siyah safranın hakim olduğu kişi melankolik,üzüntülü depressif olarak adlandırılmıştır.
Hastalıkların tanısında idrar bakısı ve nabız niteliğinden yaralanılmıştır.Tedavide boşaltıcı yöntemlerden (kupa çekimi, kusturma,müshil verilmesi gibi) yaralanılırdı.Tedavi üç bölümlüydü; a) Diyetik b) Farmakolojik c) Cerrahi
Galen`de tedavide ilaç ve diyete öncelik tanımıştır.cerrahionun için ikinci plandadır.Galen`e göre insan bedeninin önemli bir kısmını tümör sarmışsa cerrahi gereklidir.Onu cerrahide ikinci planda göstermesine karşın, M.S. 90-150 yılları arasında PHEUNOMATİK cerrahini üstün başarıları vardır.Cerrahlar o dönemde Medici Chirurgii veye Vulnerarii olarak adlandırlıyorlardı.Celsus`a göre tıbbın en önemli kısmı cerrahiydi.Hippokrates ve öğrencilerini başlattığı antik tıp Galen`le sona erer.
DOKTORLAR VE ANTİK DÖNEMDA KENDİLERİNA SAĞLANAN AYRICALIKLAR:
M.Ö. 46 yılına Caesar Roma`da çalışan tüm hekimler vatandaşlık hakkı tanımıştır.
M.S. 10 yılında Octavius Augustus hekimlere vergi bağışıklığı tanımıştır.
M.S. 74 yılında Vespanius hekim ve öğretmenlere vergi bağışıklığı,haksız tutuklanmama ve öğrenim görme hakkı tanımıştır.Ayrıca Vespasian kendilerine örgütlenme hakkı , hekimlik mesleğini uyulayanlara ARCHİATRİ ünvanı vermiştir.
M.S.98-117 döneminde Traian tarafından ayrıclıklar daha da genişletilmiş, vergiler vergilerin yanısıra doktorların askerlikten muaf tutulmasına karar verilmiştir.
Severus Alexander (M.S. 222- 235 ) döneminde kimi hekimler maaşa bağlanmış ve kendilerine anfiler verilmiş, böylece fakir ailelerin oğullarının da eğeitim almaları sağlanmıştır.
Read More about HELLENİSTİK TIP
